พัฒนาการทารก แต่ละด้านเป็นอย่างไรบ้าง ลูกมีพัฒนาการปกติหรือไม่

พัฒนาการทารก แต่ละด้านเป็นอย่างไรบ้าง ลูกมีพัฒนาการปกติหรือไม่

พัฒนาการเด็กแบ่งเป็น 4 ด้าน คือ พัฒนาการกล้ามเนื้อมัดใหญ่ กล้ามเนื้อมัดเล็ก ภาษา และด้านสังคมการช่วยเหลือตนเอง มีรายละเอียด ดังนี้

1.           พัฒนาการด้านกล้ามเนื้อมัดใหญ่ (gross motor development) พัฒนาการด้านกล้ามเนื้อมัดใหญ่ ได้แก่ ความสามารถของร่างกายในการเคลื่อนไหว เช่น การยกศีรษะ คว่ำ นั่ง คลาน ยืน และเดิน เป็นต้น พัฒนาการหลักด้านการใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ ของเด็กทารก แรกเกิด - 2 เดือน (สุรัตน์ สิรินนทกานต์,2537) ดังนี้

แรกเกิด

เด็กสามารถงอแขนขา และเคลื่อนไหวเท่ากัน 2 ข้าง ในท่านอนคว่ำ มีปฏิกิริยาสะท้อนกลับ เช่น ปฏิกิริยาการดูดกลืน และเมื่อมีเสียงดังทารกจะแหงนศีรษะไปข้างหลัง คอยืดออก แขน และขากางออก แอ่นตัวอย่างรวดเร็ว

1 เดือน

เริ่มชันคอ ผงกศีรษะ หันหน้าซ้าย ขวา ขาเริ่มเหยียดในท่าคว่ำ 2 เดือน ท่าคว่ำชันคอได้ 45 องศา และสามารถยกศีรษะเงยหน้าขึ้นมองได้

2.           พัฒนาการด้านกล้ามเนื้อมัดเล็ก (fine motor development) พัฒนาการด้านกล้ามเนื้อมัดเล็กเป็นความสามารถในการทำงานประสานกันระหว่างมือและตา (eye-hand coordination) การควบคุมกล้ามเนื้อมัดเล็ก (fine control) และการประสานงานของกล้ามเนื้อ (coordination) พัฒนาการของกล้ามเนื้อมัดเล็กจะพัฒนาจากส่วนแกนกลางลำตัวออกสู่แขนขา และปลายนิ้ว ทำให้กล้ามเนื้อที่ควบคุมลำตัว และแขนขาจะพัฒนาถึงขึ้นวุฒิภาวะก่อน ที่เด็กจะสามารถควบคุมกล้ามเนื้อที่ควบคุมมือและนิ้ว พัฒนาการหลักด้านการใช้กล้ามเนื้อมัดเล็กของเด็กวัยทารกช่วงแรกเกิด – 2 เดือน (สุรัตน์ สิรินนทกานต์, 2537) มีดังนี้

-                  แรกเกิด มองเหม่อ เห็นได้ชัดเฉพาะระยะห่าง 8-9 นิ้ว มี palmar-grasping reflex

-                  1 เดือน กำมือแน่น จ้องมองสิ่งต่างๆ มองตามไม่เกินเส้นกึ่งกลางของตัว

-                  2 เดือน มือกำหลวม มองตามวัตถุข้ามเส้นกึ่งกลางตัว

3.           พัฒนาการด้านภาษา (Language development) พัฒนาการทางภาษาประกอบด้วยส่วนสำคัญ 2 ประการ (Wong, 1995) ได้แก่

3.1    การรับรู้ภาษา (receptive language) ต้องอาศัยประสาทรับความรู้สึกที่สำคัญ คือ การได้ยิน และการมองเห็น

3.2    การแสดงออกทางภาษา (expressive language) อาศัยการทำงานของกล้ามเนื้อ และกลไกของการออกเสียง เช่น สัมผัสของหู ลิ้น เพดาน ขากรรไกร และกล้ามเนื้อที่ช่วยในการหายใจ รวมถึงการแสดงออกของท่าทาง (body language) เช่น แสดงท่าทางตื่นเต้นขณะดีใจ หรือหัวเราะ พัฒนาการด้านภาษาของเด็กทารกจะพัฒนาได้รวดเร็วขึ้นอยู่กับความสามารถในตัวเด็กเอง และผลกระทบจากสิ่งแวดล้อม การเรียนรู้ในการพูดเป็นทักษะที่เด็กต้องฝึกฝน เรียนรู้ที่จะเปล่งเสียง และรู้จักใช้ความสัมพันธ์ระหว่างความหมาย และคำพูดให้ถูกต้อง เด็กไม่ได้เรียนรู้ประโยคคำพูดจากการจำ แต่มีเกณฑ์ในการรวมคำให้เป็นประโยค มีการวิเคราะห์อย่างซับซ้อน ในภาษาที่เขาได้ยิน และความหมายที่สัมพันธ์กับโลกภายนอก การได้รับความสำเร็จในการพูดคำ คำแรกของเด็กต้องมีการเตรียมความพร้อมด้านภาษาก่อน เช่น การฟังคำพูดของผู้อื่น และพยายามทำเสียงให้เหมือน พัฒนาการหลักด้านพัฒนาการทางด้านภาษาของเด็กวัยทารกช่วงแรกเกิด – 2 เดือน (สุรัตน์ สิรินนทกานต์,2537) มีดังนี้

-                  แรกเกิด ร้องไห้ หยุดฟังเสียง

-                  1 เดือน ทำเสียงในลำคอ

-                  2 เดือน ฟังเสียงคุยด้วยแล้วหันมาหา

4.           พัฒนาการด้านสังคม และการช่วยเหลือตนเอง (social personal development) พัฒนาการด้านสังคม และการช่วยเหลือตนเอง หมายถึง ความสามารถของเด็กในการตอบสนองต่อสิ่งแวดล้อม พัฒนาการด้านสังคม และการช่วยเหลือตนเองของทารกช่วงแรกเกิด – 2 เดือน มีดังนี้

-                  แรกเกิด มองหน้าช่วงสั้น เลียนแบบอ้าปาก แลบลิ้นได้

-                  1 เดือน มองจ้องหน้า

-                  2 เดือน มองจ้องหน้าสบตา แสดงความสนใจ ยิ้มตอบ

ข้อมูลจาก

รัมภา โสดจำปา. ผลของโปรแกรมการส่งเสริมพฤติกรรมมารดาในการกระตุ้นพัฒนาการทารก แรกเกิด-2 เดือน วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (สาธารณสุขศาสตร์) มหาวิทยาลัยมหิดล 2552. หน้า 10-12.